Kadın Hastalıklarında Kanserler ve Türleri
Rahim ağzı kanserleri,
Rahim içi kanserleri,
Rahim duvarından köken alan kötü huylu tümörler,
Yumurtalık kanserleri,
Dış genital organ kanserleri,
Vajen kanserleri,
Gebelik eklerinden köken alan tümörler,
Kadın genital organlara özgü olmayan ama genital organlardan köken alan tümörler,
Başka organlardan köken alıp, genital organlara metastaz yapan tümörler,
Ailevi tümöre yatkınlığı olup, meme, kalın bağırsak, pankreas kökenli tümörlerle birlikte aynı anda genital organlardan da köken alan tümörler,
Rahim İç Yüzeyi Tümörleri (Endometriyum CA)
Ülkemizde kadın genital organlarından köken alan, en sık görülen tümördür. Kadınlarda görülen tüm tümörler içerisinde dördüncü sıklıkta görülen tümördür. 50-60 yaşlar arasında sıklığı artar. Bu tümörlerin 4/1’i menapozdan önce görülür.
Rahim iç yüzeyi tümörleri, iki ana grupta değerlendirilmektedir:
Birinci grup rahim iç yüzeyi tümörleri, metabolik sendromlu hastalar, obezite, kan yağlarında artma, hipertansiyon, ilk adet yaşının daha erken olması, geç menapoza girme, 52 yaşından sonra da adetlerin devam etmesi, rahim iç yüzeyi kalınlığının artışı gibi genellikle östrojen hakimiyetini arttıran durumlarda sıklığı artan kanserlerdir. Bu tip rahim iç yüzeyi kanserleri daha iyi seyretmekte olup tedavisinde hastaya zahmeti daha az olmaktadır. Çok geç dönemlerde değilde daha erken dönemlerde tanı aldığında, tedavi %100’e yakındır.
İkinci grup rahim iç yüzeyi tümörleri ise daha çok genetik yatkınlığı olan, uzak ya da yakın ailesinde de diğer organ tümörleri görülen, daha kötü seyirli olan, erken dönemde metastaz yapmaya ve yakın pelvik organlara ilerlemeye meyili olan seyri hasta için daha olumsuz olan çok erken dönemde bile lenf bezlerine atlama potansiyeli olan tümörlerdir.
Rahim iç yüzeyi tümörlerinin tedavisini ve hastalığın geleceğini etkileyen faktörler:
Tümörün köken aldığı hücre tipi, tümörün köken alığı dokudan karakter olarak uzaklaşma derecesi, tanı konulduğunda tümörün yaygınlık derecesi, rahim duvarına ilerleme derecesi, yakın genital organlara atlaması, karın boşluğuna dökülmüş olması, lenf bezlerine atlamasıdır. ,
Rahim iç yüzeyi tümörlerinin tedavisi
Cerrahi tedavi, radyoterapi, kemoterapi, hormonal tedavi, hedefe yönelik tedaviler ve bunların kombinasyonudur.
Yumurtalık Tümörleri (Over CA, Overin Diğer Kötü Huylu Tümörleri)
Çok fazla sayıda, hücre tipinden kaynaklanabilirler.
Genç yaşlarda da görülebilirler.
En sık görülen kadın genital organ tümörleri olmamasına karşın, en fazla hasta kaybına yol açmaktadır.
Kötü huylu yumurtalık tümörlerinin %90’u yumurtalığın üstünü örten 1-2 milimetre kalınlığındaki ‘epitel’ olarak adlandırılan zardan kaynaklanmaktadır.
Tanısı konulduğunda genellikle hastalık ilerlemiş durumdadır.
Yumurtalık Kanseri’nde Bulgular :
Erken dönemde, tümörün tanısına yol açacak yumurtalık tümörüne özgü bir bulgu olmayıp, genellikle ilerlemiş dönem bulgularıdır.
Karında şişkinlik en sık bulgudur.
Bundan başka karında ağrı, sindirim sistemi şikayetleri, sık idrara çıkma ve kilo kaybı diğer bulgularıdır.
6 ayda bir düzenli kadın hastalıkları muayenesi, tümörü erken yakalattırabilecek en etkili faktördür.
Yumurtalık Kanserleri’nde Tedavi :
Cerrahi tedavi, kemoterapi, karın içine hipertermik kemoterapi, hedefe yönelik tedaviler ve bunların kombinasyonudur. Hastalığın geleceğinde etkin cerrahi tedavinin belirgin rol oynadığı, 2 kadın genital organ tümörlerinden biri rahim ağzı kanseri diğeri ise yumurtalık kanseridir. Yumurtalık tümörlerinde ilk cerrahi tedavisi hastalığın geleceğini belirleyen en önemli faktördür.
Rahim Ağzı Kanseri (Serviks CA)
Rahim Ağzı kanseri risk grupları
%90 nedeni HPV (insan siğil virüsü) pozitifliği ya da geçmişte bir dönemde pozitif olması.
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar geçirmiş olma.
Erken yaşta cinsel beraberliğe başlanmış olması.
Birden fazla seksüel partner.
Vajinal yolla artmış doğum sayısı.
Sigara.
Prezervatif yada kondom dışında bir yolla doğum kontrol yöntemi ile korunma.
Rahim Ağzı Kanseri Bulguları :
Anormal vajinal kanama, adet arasında kanama, ilişki sonrası kanama, menapoz sonrası kanama, kasıklarda ağrı, dolgunluk hissi, sık idrara çıkma, idrar yapamamış olma hissi rahim ağzı kanserinin bulgularıdır.
Rahim Ağzı Kanseri
Tarama testleri yaygınlaşmadan önce ve halen gelişmemiş ülkelerde en sık görülen kadın hastalıkları kanseridir.
Düzenli rahim ağzı smear tetkikleri ve jinekolojik muayene ile sıklığı azalmıştır.
Smear, düzenli muayene, HPV testi ve aşısı olmayan kadınlarda, sıklığında azalma olmadığı gibi, HPV enfeksiyonu sıklığının artışı kökenli olabilecek, rahim ağzı kanseri sıklığı artış potansiyeli taşımaktadır.
Rahim ağzı kanseri % 90 nedeni hpv enfeksiyonudur.
HPV enfeksiyonu rahim ağzının sadece epitel kökenli tümörlerini değil, bez kökenli tümör sıklığını da artırır.
Çok erken evrede yakalanan rahim ağzı kanserlerinde tedavi başarısı %100 e yakındır.
Rahim Ağzı Kanseri Tedavisi
Tedavi başlıca tümörün yaygınlık derecesi, komşu organların tutulup - tutulmadığı, lenf bezi metastazı, uzak metastazların varlığı gibi durumlara göre değişiklik gösterir:
Cerrahi tedavi, Radyoterapi, Kemoterapi, Hedefe yönelik tedaviler, Palyatif tedaviler ve Bunların kombinasyonu.
Rahim Ağzı Kanseri ve HPV İlişkisi
HPV’nin çok sayıda tipi olmasına karşın, en sık rahim ağzı kanserine yol açan tip 16’dır.
Tümör geliştirme potansiyeli 2. Sırada tip 18’dir.
Bu iki tip dışında: 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58 ve 59’dur. Bunlar ülkemizdeki HPV testlerinde ‘diğer tip’ olarak adlandırılmaktadır.
HPV esas itibari ile cinsel yolla bulaşır.
Kondom ve prezervatifin kesin koruyuculuğu olmamasına rağmen sıklığı azaltabilir.
Vajinal doğum sırasında anneden bebeğe bulaşabildiği gösterilmiştir.
HPV testi pozitifliği sonrasında zamanla testin negatife dönmesi rahim ağzı tümör riskini azaltmakla birlikte ortadan kaldırmaz.
HPV enfeksiyonu sonrasında rahim ağzı hücrelerinde bozulma ve nihayetinde tümöre dönüşüm ortalama 1.5 yıl ile 4.5 arasında bildirilmiştir.
Rahim Ağzı Kanseri için HPV Aşısı
HPV aşısı virüs bulaşımı olmadan uygulanmalıdır.
HPV aşısı uygulamasının etkinliği erken yaşlarda en yüksektir.
12-15 yaşları arasındaki kız çocuklarında 2 doz aşı yeterli etkinliği sağlamaktadır.
Aşının 2 virüs, 4 virüs ve 9 virüs tipine karşı yapılan formları mevcuttur. Aşıların tamamı HPV tip 16 ve 18’e karşı koruyucudur.
Aşı uygulaması hastanede yapılması, anaflaksi riski açısından önemlidir.
HPV aşı uygulaması 12-30 yaşları arasında tamamlanması önerilse de 45 yaş üzerinde uygulanmasının bile yararı gösterilmiştir.